Yalan söylemek konuşan kişinin düşüncelerini izlemesinin bir yolu olarak sosyal psikoloji içerisinde tanımlanmaktadır. Bunun yanı sıra yalan söylemek için 5 tane motivasyon sıralanmaktadır. Bir kazanım elde etmek üzere ikna etmek, saygınlığı arttırmak ya da korumak çatışmadan kaçınmak, bir yerde bulunduğunu gizlemek ya da orada bulunma sebebini kanıtlamak ya da haklı çıkarmak ve nezaketini korumak istediği ya da sempatik duyduğu kişiyi üzmemek gibi sebepler bu 5 motivasyon arasındadır.
İnsanlar yalan söyledikleri zamanda İki tür duygu hissetmektedir ve bunlardan biri olumsuz hoş olmayan duygu olurken diğeri ise olumlu ve yalan söyleme alışkanlığı olanın hissettiği bir duygudur olumsuz. Yani hoş olmayan duyguda yalan söylediğinin anlaşılacağı korkusu kişiyi ele geçirir ve kişi kendisine saygısızlık ettiğini düşünmekten kaynaklanan bir suçluluk hisseder. Bununla birlikte kendisine duyulan güveni suistimal etmekten de bir rahatsızlık duyulabilir.
Yalan söyleme alışkanlığı olan kişinin hissettiği olumlu duyguda ise kişi yanıltarak ikna etmeyi doğal bulur ve bunu yaptığı sırada bir zevk duyabilir. Olumlu duygu hisseden bir yalancı kurgusal duyguları gerçek duygularıymış gibi iletişim kuracak kadar yansıtabilir ve duygularının efendisi haline gelebilir
Yalanlar 2 türe ayrılmaktadır ve sağladıkları faydalar da farklıdır. Örneğin egoist yalanlar bu yalanı söyleyen kişiye itibarını korumaya ya da iyi bir itibarı uyandırmaya fayda sağlayabilir. Egoist yalan üreten insanlar sahip olduğu özellikleri abarttıkları sırada kusurlarını gizleme eğilimi de göstermektedir. Birine aslında ihtiyaç duymadığı bir şeyi satma fırsatı kişisel bir kazanım ya da bir işi elde etmek gibi faydalar sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra egoist yalan çoğu zaman çocuğu cezadan korur ve anlaşmazlıktan kaçınan yetişkin için de ilişkiyi koruma özelliği gösterir.
İkinci tur yalan ise birini memnun etmek ya da incitmemek için söylenen yalanlar olmaktadır. Örneğin birine onun hakkında ne düşündüğümüzü söylemekten kaçınırız ve bu o kişilerin giysileri ya da saç kesimi ile ilgili olabilir. Bazı psikologlar bu durumun savunma alanı olarak tanımlamaktadır. Çünkü karşısındaki ile ilişkisini korumak için temelde diğerinin sevgisine mahrum kalma korkusu ile yalanlar söylenmektedir. Söz konusu sevgiyi kaybedeceğinden şüphe etmeyenler ve kendinden emin olan insanlar ne düşündüğünü söyleme eğilimi gösterir.
Çoğu zaman herkes yalan söyleyebilir ve bu durumun çok farklı sebepleri olabilir. Yalan söylenildiği sırada eleştiriden kaçmak, iyi hissetmek, çıkar sağlamak, gerçekten zarar göreceğini düşünmek, onaylanma ihtiyacı ya da gerçek söylendiğinde yaşanacak cezadan çekinmek gibi maddeler bulunmaktadır.
Kişinin sosyal ilişkilerine aile mutsuz olumlu ve iş yaşantısında ciddi boyutlarda kötü anlamda etkileyecek olan bu eylem bazen kişi içinden çıkamayacağı durumlarda bulmasına neden olabilmektedir. Sosyal ilişkilerinde kişiler birbirlerini üstünlük sağlamak adına çoğu zaman yalana başvurmaktadır. İkili ilişkilerde yani eşe ya da sevgiliye sevgi konusunda söylenen yalanlar ise ilişkilerin temelini sarsabilir ve karşı tarafın duyguları istismar edilebilir.
