Mesleki olarak ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan vatandaşlar, fiili hizmet süresi için zam ya da bir başka deyişle yıpranma hakkını elde ederek erken emekli olabiliyor. Yakın zamana kadar 18 meslek için bu hak tanınırken yapılan son düzenlemeyle beraber sağlık çalışanları, cezaevi görevlileri gibi meslekler eklendi, bu sayede 45 iş koluna erken emeklilik olanağı tanındı.
Emekli maaşları düşük olsa da milyonlarca çalışan emekli olabilmek adeta için gün sayıyor, bazı durumlarda ise erken emekli olabilmenin yollarını arıyor.
İş kanununda fiili hizmet süresi zammı adı ile tanımlanan, kamuoyunda da ‘yıpranma hakkı’ olarak açıklanan uygulama; inşaat sektöründe çalışandan cam ve madencilik alanında çalışan bireylere kadar bir çok mesleği kapsıyor. Ağır ve riskli işlerde çalışan kişilerin diğer çalışanlara göre erken yaşta emekli olma hakkı bulunuyor. Bu mesleklere fiili hizmet süresi zammı da uygulanıyor. Bu bağlamda bahse konu olan mesleklerde çalışan kişiler, her bir çalışma yılı için emeklilik günlerine 60 ila 90 gün, bazı mesleklerde ise 180 gün olmak üzere fazladan süre kazanabiliyor.
Erken emeklilik hakkından faydalanabilen meslek sayısı geçtiğimiz yıllarda 18 iken bu sayı 45’e yükseltildi. Bu meslekler arasına röntgen teknisyenleri, ağız-diş radyoloji uzmanları, ceza infaz kurumu müdürü, ihtiyat pilotları ile infaz memuru gibi meslekler yıpranma hakkı tanınan iş kollarına eklendi. Erken emekliliği sağlayan yıpranma hakkından 2017’nin Ağustos ayı itibari ile çalışmaya hayatına başlayanlar faydalanabilecek.
50 Yaşından Önce Emeklilik
Fiili hizmet süre zammı, uygulanış bakımından 360 günlük normal çalışma süresinin üzerinde çalışıldığı riskli sektöre ve kanunun ilgili sektöre tanımladığı artı süreye göre belirlenerek bu alanlarda çalışanlara fazladan hizmet süresi ekleniyor.
Yıpranma hakkından faydalanmanın bazı şartları bulunmaktadır. İlk şart, 5 yıllık süre sınırıdır. Riskli işlerde çalışanların bu haktan yararlanarak alacakları hizmet süre zammı 5 yıldan fazla olamaz. Bazı özel mesleklerde ise bu süre 8 yıla kadar çıkıyor.
Bu şartlardan faydalanma ayrıcalığı, yıpranma hakkı kapsamında olan mesleklerden birinde çalışmaktır. Bir de o sektörde çalışmak yetmiyor, fiili olarak işin kendisini icra eden kişilere bu haklar tanımlanmaktadır.
